…The Judge sat at the flank
of the Chamberlain’s family; amid this fussing
the girls were whispering to one another–
unknown to proper Polish etiquette!
Such chaotic scenes would surely bother
the Judge, who’d rail to show he was upset.

Various dishes were brought to this company
by servants balancing immense trays
painted with colorful flowers. Slowly,
they walked through steamy, aromatic haze
with tiny pots of coffee and Dresden
China, each cup with its own jug of cream.
For Poland has coffee like no other nation,
its preparation a custom held in esteem
in all respectable homes. Typically, a special
woman, the coffee-maker, has the chore
of going to the river barges to haggle
for the best beans. She alone knows the lore
for brewing such a drink that’s black as coal,
translucent as amber, and thick as honey.
And then the finest cream has its role
in the preparation. In the country
it is not difficult; after the pot
is set atop the fire, it’s off to the barn
to skim the milk. The richest of the lot
poured in each jug, shaped like a tiny urn.

The ladies sipped their drinks and then prepared,
by warming beer on the stove, a new dish,
mixing in cream and bits of floating curd.
The men picked at fatty smoked goose, fish,
sliced tongue and ham–all quite tasty
and home-made, smoked over juniper, fired
in the chimney; finally rashers, called zrazy.
Such were the breakfasts that the Judge required.

Translated from Polish by Leonard Kress

(watch especially from 4:26 on…)

…Podkomorstwo i Sędzia przy stole; a w kątku
Panny szeptały z sobą; nie było porządku,
Jaki się przy obiadach i wieczerzach chowa.
Była to w staropolskim domie moda nowa;
Przy śniadaniach pan Sędzia, choć nierad, pozwalał
Na taki nieporządek, lecz go nie pochwalał.

Palone ziarna kawy
Różne też były dla dam i mężczyzn potrawy:
Tu roznoszono tace z całą służbą kawy,
Tace ogromne, w kwiaty ślicznie malowane,
Na nich kurzące wonnie imbryki blaszane
I z porcelany saskiej złote filiżanki,
Przy każdej garnuszeczek mały do śmietanki.
Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju:
W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju,
Jest do robienia kawy osobna niewiasta,
Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta
Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku,
I zna tajne sposoby gotowania trunku,
Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu,
Zapach moki i gęstość miodowego płynu.
Wiadomo, czym dla kawy jest dobra śmietana;
Na wsi nie trudno o nię: bo kawiarka z rana,
Przystawiwszy imbryki, odwiedza mleczarnie
I sama lekko świeży nabiału kwiat garnie
Do każdej filiżanki w osobny garnuszek,
Aby każdą z nich ubrać w osobny kożuszek.

Panie starsze już wcześniej wstawszy piły kawę,
Teraz drugą dla siebie zrobiły potrawę
Z gorącego, śmietaną bielonego piwa,
W którym twaróg gruzłami posiekany pływa.

Zaś dla mężczyzn więdliny leżą do wyboru:
Półgęski tłuste, kumpia, skrzydliki ozoru,
Wszystkie wyborne, wszystkie sposobem domowym
Uwędzone w kominie dymem jałowcowym;
W końcu, wniesiono zrazy na ostatnie danie:
Takie bywało w domu Sędziego śniadanie.